De Heks van Almen

In de zomers van 2020, ‘21 en ’22 was de voorstelling ‘De Heks van Almen’ 68 keer te zien op locaties in Nederland die een belangrijke rol hebben gespeeld tijdens de heksenvervolgingen, waaronder Roermond, Oudewater, Onstwedde, Almen en Bredevoort. De (vrijwel uitverkochte) voorstellingen werden unaniem lovend ontvangen. De afgelopen jaren is een lawine van ondersteuning in de vorm van donaties, vrijwilligers, tips en uitnodigingen voor andere speellocaties op gang gekomen en het vervolg van de landelijke tournee is een feit. Op 12 mei 2023 zal ‘De Heks van Almen’ weer even terug in de buurt zijn en om 20.00 uur te zien zijn in het Openluchttheater in Lochem. De kaartverkoop is gestart.

Het verhaal van De Heks van Almen: Als Aleyda in haar eigen huis, de pastorie in Almen, wordt opgepakt en meegesleurd wordt naar een bedompte kerker in Zutphen heeft zij geen idee wat de reden hiervoor kan zijn. Pas wanneer haar dochter Greetje haar komt opzoeken wordt het duidelijk: Aleyda, de eigenzinnige vrouw die haar krachten en kennis van geneeskundige kruiden gebruikt bij haar werk als vroedvrouw, wordt verdacht van hekserij. Het publiek krijgt aanvankelijk ‘gewoon’ een stuk over deze historische gebeurtenis te zien, maar terwijl ze het stuk spelen, wordt het de actrices meer en meer duidelijk dat dit verhaal uit 1472 nog steeds van invloed is op hun huidige leven en ze beginnen zich af te vragen waarom ze dit hartverscheurende verhaal eigenlijk nog een keer zouden moeten vertellen. Manja, die Aleyda speelt, vindt dat de geschiedenis verteld moet worden, tot en met de verbranding. Julia, haar dochter, die Greetje speelt, wil niet blijven hangen in het verleden maar zich richten op de toekomst en de problemen en chaos van de huidige tijd. De gemoederen lopen hoog op maar de twee actrices slagen erin de voorstelling tot een voor hen beiden bevredigend einde te brengen.

Achtergrond
De terechtstelling van de ‘heks’ van Almen markeerde het begin van eeuwen vrouwenonderdrukking. De heksenvervolgingen zijn een bijna vergeten stuk geschiedenis maar ze zijn van grote invloed geweest op de ontwikkeling tot onze huidige maatschappij en met name op de rol van vrouwen daarin. ‘De Heks van Almen’ maakt de gevolgen van de heksenverbrandingen inzichtelijk en legt daarmee maatschappelijke mechanismen bloot die helaas bijzonder actueel zijn. Denk aan de Me Too affaire, de commotie rond The Voice, en aan incidenten met vrouwelijke politici als Kaag die zelfs nu nog voor heks wordt uitgemaakt. Theatermakers Achterhoek zoekt met een geheel eigen benadering en een mengeling van heden en verleden naar het licht in dit gruwelijke verhaal van de heksenverbrandingen. ‘De Heks van Almen’ vormt een levend monument van eerherstel voor mensen die onschuldig terechtgesteld zijn en ook die gedachte wint steeds meer aan actualiteit. Nog onlangs werd in zowel Spanje als Schotland postuum gratie verleend aan onterecht veroordeelde ‘heksen’ en ook in Nederland wordt een dergelijke gestes voorbereid.

Voorstelling in Lochem
De tournee van de afgelopen jaren ging langs plaatsen die een grote rol gespeeld hebben tijdens de heksenvervolgingen. Elke locatie krijgt een unieke versie van het stuk dat inzoomt op de plaatselijke geschiedenis. De voorstelling in het Openluchttheater Lochem zal niet alleen over Aleyda gaan maar ook over drie vrouwen die 20 jaar later in Lochem gevangen hebben gezeten onder beschuldiging van hekserij. Bijzonder nieuwgevonden archiefmateriaal geeft een inkijk in de verbijsterende methodes van de heksenjagers uit die tijd.